Blog van Kanarioloog

Sfeerbeeld tijdens de pauze.
Bruno Van Gompel, midden ( zie zijn gesculptuurd-athletische lichaamsbouw ) doceert kanariologie aan collega's.

Links Martien Snellings, rechts Francois Van Damme.

Criteria Standaardeisen Kleurkanaries
Gestelde eisen / kenmerken moeten:
*rekening houden met het huidig materiaal waarover men beschikt
*aanvaardbaar zijn voor het grootste deel van de kwekers ( nationaal - internationaal )
*ze moeten bijdragen tot verbetering van het totaalbeeld én in het verlengde liggen van de mutagene kenmerken ( er moet m.a.w. een positieve evolutie mogelijk zijn )
*ze moeten rekening houden met de werking van mogelijke inwerkende factoren ( zowel factoren die erkend zijn als factoren die niet herkenbaar zijn )
*mogen elkaar niet tegenspreken
*ze dienen zodanig te worden geformuleerd dat ze eenduidige begrippen bevatten
*ze dienen geslachtsonafhankelijk worden geformuleerd ( behalve voor het tekeningpatroon van mozaieken )
*ze mogen geen tegengestelde eisen bevatten voor intensieve en schimmelvogels wat andere inwerkende factoren betreft
*ze moeten streven naar een zo eenvormig en zo egaal mogelijk totaalbeeld ( eumelanine - phaeomelanine - carotinoide - intensieffactor - schimmelfactor - citroenfactor - ivoorfactor? ) behalve voor de lipochroomkleur bij mozaiekkanaries
*aangezien het genotype van het bestrepingspatroon van de vier klassieke kleuren gelijk is mogen de eisen op dat vlak onderling geen onderscheid maken ( zowel voor de klassieke kleuren zélf als voor de erkende mutaties )

( Voordracht - visie Gilbert Vanden Borre bij V.v.N.K. te Geel - Tekst : Reflectie m.b.t. Standaardeisen Kleurkanaries ) Bron http://www.ornivaria.net/ ( foto Frans Begijn )

Middels de paring van een Bruinkobaltgeel intensieve-man x Bruinkobaltgeel schimmel-pop beide van Italiaanse origine werd ook dit jong in het nest gevonden. Beide oudervogels uit onverwante stammen van twee verschillende kwekers ( een uit het noorden en een uit midden Italië )
Beide oudervogels blijken dus split voor opaal en de vader tot dusver ook split voor ivoor te zijn.
In een later stadium beslist een afbeelding in vol ornaat van dit zelfde exemplaar op deze Blog.

Men gaat er bij aanschaf van nieuw kweekmateriaal veelal simplistisch vanuit dat de verervingsmogelijkheden van de vogels uitsluitend datgene omvat wat ze in de uiterlijke verschijning laten zien.
Het aangeboden zuiders materiaal blijkt in de nateelt echter steeds voor verassingen te zorgen.
Niet dat men mij daar onmiddellijk mee in een euforische juichstemming brengt, maar toch heeft ook een nadeel soms zijn voordeel. Een en ander blijft binnen de kleurkanarieliefhebberij de gemoederen extra beroeren.

( Afbeelding compositie Frans Begijn )

Zwarte luis bij onze kanaries. De Zwarte luis (ornithonyssus bursa ( Berlese) ) is net als de bloedmijt een ectoparasiet, die alleen aan de buitenzijde van zijn gastheer leeft. Hij is afkomstig uit de tropische gebieden en is waarschijnlijk met importmateriaal in onze streken terecht gekomen. Hij bezorgt met name kanariefokkers grote problemen tijdens de broedperiode. Opvallend is dat hij zich vooral in het voorjaar en vroege zomer laat zien. Daarna worden de aantallen minder en aan het einde van de zomer wordt hij vrijwel nergens meer aangetroffen. Hieruit valt op te maken dat hij het vooral op de nestjongen heeft gemunt en blijkbaar niet goed in staat is om zich met behulp van volwassen dieren in leven te houden.
Doordat de mijten zich massaal op de nestjongen werpen om hen bloed af te nemen verzwakken ze de jongen zeer sterk en treed meestal na een aantal dagen de dood in. Er zijn maar weinig nestjongen die een dergelijke aanval overleven. Ook is deze mijt in staat om ziekten over te brengen.
Tenslotte ondervind ook de dierenliefhebber zelf last van deze mijt. Tijdens het verzorgen van de vogels komt hij op ons lichaam terecht en prikt ons aan. Hij spuit dan een geringe hoeveelheid speeksel in onze huid waardoor er kleine rode en jeukende vlekjes ontstaan. Mensen die hier overgevoelig voor zijn kunnen er soms vrij ernstige klachten aan overhouden in de vorm van sterk irriterende huiduitslag.

Zwarte luis - Ornithonyssus bursa ( Berlese ) ( Leiognathus 1888 )

Algemene kenmerken.
Een volwassen Zwarte luis is ongeveer 0.5 mm groot, heeft 8 poten en is licht beige tot transparant van kleur met een duidelijke tekening op het lichaam.
De eieren worden door de vrouwtjes afgezet op stof en restmateriaal in de buurt van het vogelnest. Afhankelijk van de temperatuur komen de eieren na 1 à 2 dagen uit. Wanneer de temperatuur te laag is kunnen de eieren maandenlang blijven liggen. Ze komen dan pas uit wanneer het klimaat goed is en er voedselaanbod in de vorm van jonge vogels aanwezig is. Voordat de mijt volwassen is doorloopt hij een aantal verschillende stadia.

Leefwijze.
Ze leven in de directe omgeving van de jonge vogels. Ze houden zich op in de buurt van het nest. In tegenstelling tot de bloedmijten zijn ze niet lichtschuw, en krioelen ze overdag op de voerbakjes en over de randen van de nestjes. Ze lopen zeer snel en tijdens het verzorgen van de dieren zitten ze binnen korte tijd overal op ons lichaam. Ze betreden de jonge vogels om bloed af te nemen, maar we zien ze ook vaak over de veren van de volwassen vogels lopen. Wanneer de pop zich op het nest bevind wordt ook deze door de mijten aangetast. Hierdoor wordt zij onrustig en verlaat ze steeds vaker het nest en laat ze de jongen op den duur aan hun lot over. Het is duidelijk geworden dat ze hun eieren ook in het voer van de vogels afzetten. Daarom is het zeer verstandig om het vogelzaad en eventuele andere voederproducten niet in het vogelverblijf te bewaren, maar op een andere plaats in een goed afgesloten verpakking. Wanneer het hen namelijk is gelukt om eieren in het voer af te zetten kunnen deze daar voor langere tijd in achter blijven zonder uit te komen. Wanneer het voer later aan de vogels wordt gegeven komen deze eieren plotseling wel uit en zal er een nieuwe plaag kunnen ontstaan. Om dezelfde reden is het ook verstandig om de voorraad bodembedekking elders op te slaan. Hierdoor krijgt de vogelmijt zo min mogelijk kansen om zich te vermeerderen.
Let er ook op dat er zo min mogelijk restanten van voer achterblijven in het vogelverblijf. Hierop kunnen de eieren namelijk maandenlang overblijven en in het nieuwe broedseizoen weer voor problemen zorgen. Een goede hygiëne is voor het voorkomen en bestrijden van Zwarte luis dus erg belangrijk.

Symptomen.
Het is belangrijk om een aantasting van zwarte luis heel vroeg aan te ontdekken. Controleer daarom om de drie dagen de nesten op aanwezigheid van mijten en grijp in zodra u de eerste mijt heeft waargenomen.
Wanneer de mijten zich al in grote getale in en rond de nesten bevinden bent u te laat en zijn ze bijna niet meer uit te roeien. Dit kan een groot aantal dode jongen tot gevolg hebben.

Bestrijding.
Het bestrijden van zwarte luis is niet eenvoudig, er zijn een aantal biologische en ook chemische bestrijdingsmiddelen in de handel.

Zwartwit azul monomelanine (links) & Agaatwit dominant azul mét keelstippen i.p.v. baardtekening (rechts)
( afb.links foto en kweek Johan Van der Maelen - afb.rechts foto Dirk De Schinkel - kweek Gilbert Vanden Borre ) Compositie-afbeelding Dirk De Schinkel.

Merk uiteraard de zwarte nagels op bij het zwartwitte exemplaar links.
De azul geeft nagenoeg eenzelfde verschijnsel als de citroenfactor ofschoon deze een NOG sterkere werking heeft dan de citroenfactor. De invloed / werking is zelfs reeds zichtbaar bij de azule-nestjongen. Tot nog toe belangrijk om weten is dus wel, dat de azulfactor zoals de citroenfactor een structuurfactor zou zijn.

Lees ook reacties op de vraag ' Dienen Agaatvogels in het bezit van de Azulfactor bestraft te worden ? '
Graag ook uw mening : zouden Agaten met keelstippen i.p.v. de karakteristieke baardstréping als tentoonstellingsexemplaren daarvoor bestraft moeten worden ?

Gelukkig beschikken we over een steeds groeiend aantal fokkers in het bezit van de gave om afwijkingen in kleur te onderkennen en, indien gewenst, erfelijk vast te leggen. Zonder de steun van voortreffelijke boekwerken over genetica zou dit ook vandaag de dag niet mogelijk zijn geweest.
Maakte niet altijd studiezin mensen tot vakmensen ?
Een groot aantal fokkers moet dan ook als zodanig worden aangemerkt, sommigen zonder theoretische kennis en velen met die vrijwel onmisbare ruggesteun. Het aantal factoren dat in één kanarie kan worden gefokt is dermate groot geworden in de laatste decennia dat alleen een gedegen kennis van de werking der afzonderlijke factoren de fokker antwoord kan geven op de vraag hoe hij aan die kleur gekomen is. Het is zeer wel mogelijk een normaal ogend kweekpaar samen te stellen waarvan alle jongen in geen enkel opzicht op de ouders lijken, sterker nog, waar ook de jongen in geen enkel opzicht op elkaar lijken. Dat in aanmerking nemend komt het steeds vaker voor dat de fokker onoplosbare problemen voorgeschoteld krijgt in de fok, schijnbaar ongepigmenteerde vogels blijken toch gepigmenteerd te zijn en als gepigmenteerden worden verwacht blijken de jongen er uit te zien als ongepigmenteerden. Hoe interessant zo'n fokpaar dan ook moge zijn, er blijven voor de verervingsmogelijkheden van de jongen te veel vraagtekens open.
Onze eerste zorg moet zijn om na de explosie van nieuwe mutaties, ontstaan in de afgelopen jaren, te zorgen dat teruggekeerd wordt naar een fok met redelijk fokzuivere vogels, het is alleen dan mogelijk de kwaliteit van oude en nieuwe kleurslagen te behouden en te verbeteren indien gewenst.
Het is een ernstige misvatting te menen dat deze taak eenvoudig zou zijn, het terugfokken naar een aanvaardbare fokzuiverheid zal minstens vijf jaar vergen. Die tijdslimiet is slechts haalbaar wanneer de fokker uitsluitend de juiste vogels aan elkaar paart, wordt een verkeerde fokvogel gebruikt onderweg dan zal de termijn verlengd worden met minstens één jaar!
Het fokken van kleurkanaries als wedstrijdvogels is een boeiende liefhebberij, deze liefhebberij is oud en tegelijkertijd steeds weer nieuw, de resultaten zullen steeds weer mee- en tegenvallen. Het aantal tegenvallers kan worden beperkt door het toepassen van een gerichte samenstelling der fokparen, dit houdt in dat met een vastomlijnd doel voor ogen vogels aan elkaar gepaard worden.
Het gewenste resultaat kan en zal niet worden bereikt als de jongen uit deze paring voortgekomen alle kleuren dragen behalve de bedoelde. Gericht fokken met fokonzuivere vogels is een onmogelijkheid, dit dwingt de fokker ieder jaar opnieuw tot een uiterst selectieve benadering van de voorhanden zijnde fokvogels.
Selectie op kleur, type en conditie zijn vertrouwde begrippen, in de huidige situatie moet daaraan een vierde dimensie worden toegevoegd, het selecteren op verervingsmogelijkheden. Indien een kleurkanarie als fokvogel wordt gebruikt met een bepaald oogmerk moet het optreden van ongewenste kleuren of kleuruitingen in de nakweek leiden tot uitsluiting van de betrokken vogel voor de fok. Hard ? Nee, dat is niet hard, dat is verstandig ! Alleen op deze wijze zal de zo dringend gewenste fokzuiverheid in een redelijk aantal jaren worden bereikt, kwaliteitsverbetering zal hiervan een automatisch gevolg zijn.

Wilfried Deyaert ( Voorzitter V.v.N.K.) en Sjaak de Jong ( Ondervoorzitter V.v.N.K. ) in overleg.